Łączna liczba wyświetleń

niedziela, 20 stycznia 2013

Reprywatyzacja

Mianem „reprywatyzacji” określane jest zadośćuczynienie za pozbawienie danej osoby prawa własności, które w rzeczywistości sprowadza się do realizacji przysługującego prawa do odszkodowania. Jako proces - reprywatyzacja rozpoczyna się w następstwie wprowadzonych w życie aktów prawnych mocą których prywatni właściciele zostają pozbawieni swojej własności. W latach 1944 - 1962 w Polsce rządzonej przez nielegalną władzę jaką był Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego i Krajowa Rada Narodowa wydane zostało mnóstwo rozporządzeń, ustaw i dekretów, określanych obecnie jako akty nacjonalizacyjne, na podstawie których własność prywatna przeszła we władanie Państwa.
Akty nacjonalizacyjne dotyczyły m.in.:
  • nieruchomości ziemskich przejętych na podstawie dekretu z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej, na mocy którego państwo weszło w posiadanie wielu majątków ziemskich o rozległych powierzchniach wraz z mieniem ruchomym i przedsiębiorstwami przemysłu rolnego, tłumacząc się przy tym koniecznością państwową i gospodarczą w celu lepszego wykorzystania i poprawy użyteczności ziemi mając na uwadze czynnik społeczny i dobro ogółu;
W chwili obecnej bezprawność wymienionych powyżej aktów nacjonalizacyjnych stanowi podstawę roszczeń byłych właścicieli oraz ich następców prawnych o naprawienie skutków tych zdarzeń, chociaż w wielu przypadkach spowodowały one nieodwracalne zmiany w prawie własności. Kodeks postępowania administracyjnego daje możliwość uchylenia krzywdzącej decyzji administracyjnej, która spowodowała utratę mienia, lub uznanie takiej decyzji jako wydanej w sposób niezgodny z prawem. W każdym z tych przypadków były właściciel oraz jego następcy prawni (spadkobiercy) mają możliwość odzyskania zagrabionego mienia w naturze lub uzyskania stosownego odszkodowania - reprywatyzacja.
W zależności od tego, jaka zostanie wydana końcowa decyzja w postępowaniu administracyjnym, byłemu właścicielowi przysługuje określone roszczenie. Jeżeli została wydana decyzja stwierdzająca nieważność decyzji o przejęciu mienia, oznacza to, że państwo nigdy nie stało się właścicielem przedmiotowego mienia, a jedynie objęło je w bezumowne faktyczne władanie. W takim przypadku właścicielowi przysługuje roszczenie o wydanie mienia.
Roszczenie o odszkodowanie przysługuje właścicielowi zarówno w przypadku stwierdzenia nieważności decyzji nacjonalizacyjnej w sytuacji, gdy niemożliwe jest odzyskanie mienia w naturze (np. za zużyte maszyny) oraz w przypadku, gdy organ administracyjny ograniczy się do stwierdzenia, że decyzja nacjonalizacyjna została wydana z naruszeniem prawa, ale nie można stwierdzić jej nieważności z powodu zaistnienia nieodwracalnych skutków prawnych (np. gdy Skarb Państwa dokonał sprzedaży lokali znajdujących się w przewłaszczonym budynku i ustanowił użytkowanie wieczyste na rzecz osób trzecich).
Polska jako jedyny kraj w Europie Środkowo - Wschodniej, do chwili obecnej nie przeprowadziła procesu naprawienia skutków bezprawnego przejęcia prywatnej własności, pomimo faktu, że prawo własności jest - obok prawa do życia - jednym z podstawowych praw obywateli oraz stanowi podstawę moralnego i prawnego ładu w demokratycznym państwie prawa.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz